Giới thiệu về Chuyên ngành Điện tử Viễn thông

Chuyên ngành điện tử viễn thông là một trong những ngành hot nhất của Khoa điện tử trường đại học kỹ thuật công nghiệp Thái Nguyên. Để tìm hiểu về Chuyên ngành Điện tử viễn thông, trước tiên chúng ta sẽ đi tìm hiểu các khái niệm cơ bản về Viễn thông.

Viễn thông là gì?

Theo từ điển Wikipedia, Viễn thông là việc truyền dẫn thông tin giao tiếp qua một khoảng cách đáng kể để về địa lý. Các thông tin này có thể là các thông tin như tiếng nói của con người, âm thanh, hình ảnh hay rất nhiều các dạng thông tin khác.

Ví dụ như ta gọi điện thoại từ một người ở tỉnh này tới tỉnh kia của Việt Nam, hay thậm chí đến các quốc gia khác;hay ta xem trực tiếp một trận đá bóng được tường thuật từ Nước Anh,đó chính là Viễn thông.

Việc truyền thông tin từ nơi có thông tin (trận bóng ở nước Anh), còn gọi là nơi tạo ra tin – nơi phát,  đến vô tuyến (ti vi) trong nhà chúng ta, nơi nhận tin – nơi thu, chính là Truyền thông Viễn thông.

Và Ngành Kỹ thuật Điện tử viễn thông sẽ thực hiện tất cả các khâu từ tạo tin tức, truyền dẫn thông tin và tạo lại tin tức ở phía thu.

Lĩnh vực Kỹ thuật Điện tử viễn thông phụ trách

Kỹ thuật Điện tử Viễn thông là một lĩnh vực kỹ thuật đa dạng kết nối với kỹ thuật điện tử, dân dụng và hệ thống.

Kỹ thuật viễn thông (Telecommunication Engineering) là một ngành kỹ thuật dựa trên kỹ thuật điện tử và máy tính để nhằm hỗ trợ và tăng cường các hệ thống viễn thông. Công việc trải rộng từ thiết kế mạch cơ bản đến nghiên cứu phát triển chiến lược truyền thông.

Kỹ sư viễn thông chịu trách nhiệm thiết kế và giám sát việc lắp đặt các thiết bị và phương tiện viễn thông, như: hệ thống chuyển mạch điện tử, hệ thống điện thoại, cáp quang, mạng IP, hệ thống truyền dẫn vô tuyến, Điện thoại di động, kỹ thuật thu phát sóng vô tuyến.

Kỹ sư viễn thông chịu trách nhiệm cung cấp dịch vụ truyền dữ liệu tốc độ cao. Sử dụng nhiều thiết bị và phương tiện đa truyền thông để thiết kế cơ sở hạ tầng mạng viễn thông (như cáp xoắn, cáp đồng trục và sợi quang).

Các kỹ sư viễn thông cũng cung cấp các giải pháp xoay quanh các chế độ truyền thông và truyền thông không dây, chẳng hạn như dịch vụ điện thoại không dây (di động), liên lạc vô tuyến và vệ tinh, và công nghệ internet và băng thông rộng.

Hệ thống Viễn thông gồm những gì?

Một hệ thống viễn thông bao gồm ba thành phần chính:

• Bộ phát nhận thông tin vào và chuyển thành tín hiệu;
• Môi trường truyền dẫn truyền tín hiệu đi;
• Bộ thu nhận tín hiệu và chuyển thành thông tin hữu ích.

Chẳng hạn, trong hệ thống truyền hình, tháp truyền hình là một bộ phát, không gian xung quanh là môi trường truyền dẫn, tivi là bộ thu.

Thông tin thông qua hệ thống truyền hình là thông tin quảng bá là do nó được thực hiện giữa một bộ phát mạnh và nhiều bộ thu, hệ thống này được gọi là đơn công. Với hệ thống truyền dẫn tín hiệu điện thoại, máy điện thoại sẽ vừa truyền tiếng nói của ta đi và vừa nhận tiếng của nơi khác đến, khi đó thiết bị đó sẽ vừa là bộ phát vừa là bộ thu.

Các loại hình thông tin, truyền dẫn viễn thông

Vào thời xưa, các thông tin được truyền dẫn gồm việc dùng các tín hiệu hình ảnh như ánh sáng của đèn hiệu, của lửa, sử dụng tín hiệu khói, tín hiệu cờ, hoặc tin nhắn âm thanh như tiếng trống, tiếng tù và, tiếng còi để truyền tin.

Thời cận hiện đại viễn thông chính là việc dùng các thiết bị điện như máy điện báo, máy telex, điện thoại để truyền tin.

Ngày nay, với các hệ thống truyền dẫn như vi ba, di động, vô tuyến (wifi, …), vệ tinh, cápsợi quang và kết hợp các hệ thống này với Internet, con người có thể truyền thông tin cho nhau bất kể thời gian, địa điểm với các loại hình thông tin như âm thanh, hình ảnh hay dữ liệu.

Vai trò của Điện tử viễn thông, xưa và nay

Từ xa xưa, để giao tiếp thông tin thì con người dần hình thành ngôn ngữ, ngôn ngữ là cuộc cách mạng truyền thông lớn nhất đầu tiên. Sau đó con người biết được cách dùng chữ viết để ghi lại tư tưởng  và ý nghĩ của mình.

Với khả nǎng này, con người có khả nǎng truyền thông tin mà không bị giới hạn bởi thời gian và không gian. Tuy nhiên, trong một khoảng thời gian ngắn, ngôn ngữ và chữ viết chỉ có thể được truyền đi một cách hữu hạn.

Hiện nay, thông tin của con người không chỉ dừng lại ở tiếng nói, chữ viết mà còn mở rộng hơn rất nhiều như hình ảnh, âm thanh, dữ liệu…

Với nhiều loại hình dữ liệu như vậy, nhu cầu về trao đổi thông tin trong xã hội tri thức ngày càng trở nên quan trọng, tất cả mọi công việc đều phải giải quyết dựa trên cơ sở các quá trình trao đổi thông tin nhiều chiều, nhiều nguồn, từ hình thức trao đổi qua giọng nói, cho đến trao đổi dữ liệu, âm thanh và hình ảnh.

Bên cạnh đó, nhu cầu sử dụng và truyền dữ liệu của con người cũng không ngừng tăng cao. Bằng việc sử dụng các kỹ thuật công nghệ tiên tiến theo nhiều phương thức khác nhau, ngành Điện tử – Viễn thông đã làm thay mọi mặt của cuộc sống, hiện thực hóa khả năng liên kết của mỗi người, mỗi quốc gia.

Sự bùng nổ của thông tin và nhu cầu truyền tin cùng với sự phát triển của khoa học và công nghệ, ngành Điện tử – Viễn thông có vai trò rất to lớn trong đời sống xã hội hiện tự và tương lai.

Điện tử Viễn thông trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0

Ở cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, các yếu tốt chủ chốt là:

• Trí tuệ nhân tạo (AI) là ngành khoa học máy tính liên quan đến việc tự động hóa các hành vi thông minh.
• Dữ liệu lớn (Big Data) và Khoa học dữ liệu (Data Science)bao gồm các công nghệ xử lí tập dữ liệu lớn và phức tạp.
• Internet vạn vật (Internet of Things)là tất cả mọi vật (Things) được kết nối với nhau thông qua mạng internet.

Nói như vậy chúng ta thấy, sự phát triển của Cách mạng công nghiệp 4.0 đều dựa trên nền tảng công nghệ của ngành Điện tử viễn thông và Công nghệ thông tin (CNTT).

Đây là hai ngành kỹ thuật mũi nhọn cho phép tạo ra cơ sở hạ tầng kết nối, trao đổi, thu thập, lưu trữ và xử lý nguồn thông tin khổng lồ của thế giới số và tạo ra các giá trị mới trong chuỗi sản xuất, phân phối sản phẩm.

Ngành công nghệ thông tin thường tập trung vào phần mềm và ứng dụng. Ngược lại điện tử viễn thông có xu hướng tập trung vào các thiết bị phần cứng và cơ sở hạ tầng truyền thống, hai ngành này hiện nay có xu hướng hội tụ và không còn ranh giới rõ rệt.

Học Điện tử viễn thông ở TNUT được những gì

Chuyên ngành Điện tử viễn thông được bắt đầu giảng dạy tại trường đại học kỹ thuật công nghiệp Thái Nguyên từ năm 2004 với khóa đầu tiên là K37, được quản lý chuyên môn bởi Bộ môn Điện tử viễn thông (được thành lập năm ngày 28/3/2004) thuộc Khoa Điện tử. 

Bộ môn gồm nhiều giảng viên cơ hữu và kiêm nhiệm với trong đó có 03 phó giáo sư – Tiến sĩ, 05 tiến sĩ, và các nghiên cứu sinh và Thạc sỹ. Trong hơn 17qua, bộ môn đã đã và đang đảm nhận đào tạo cho gần 20 khóa Đại học (từ K37 đến nay), tham gia đào tạo gần 10 khóa Cao học, cung cấp hàng trăm Thạc sỹ và hơn ngàn kỹ sư Điện tử viễn thông, phục vụ cho nhiệm vụ Công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước và đáp ứng nhu cầu nhân lực cho các tỉnh phía Bắc.

Các Thạc sỹ và kỹ sư tốt nghiệp đã và đang làm việc tại các vị trí quan trọng ở các cơ quan quản lý nhà nước (Cục tần số, Sở thông tin và truyền thông các tỉnh thành), ở các doanh nghiệp viễn thông (Vinaphone, Mobiphone, VNPT, Viettel, SamSung R&D…).

Khi học ở chuyên ngành Điện tử viễn thông, các em được học theo chương trình đào tạo tương đương với các trường đại học khác như: Đại học Giao thông vận tải, Học Viện Kỹ thuật quân sự, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, Đại học Công nghệ – Đại học quốc gia.

Ngoài ra, các em còn được theo các thầy cô tham gia nghiên cứu khoa học, tham gia các cuộc thi sáng sáng tạo sinh viên, thiết kế Robot và chuyển giao công nghệ cho các doanh nghiệp.

Một điều không thể không kể đến là khi học tập tại Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp, các em có môi trường học tập tốt, không khí trong lành và giá sinh hoạt chỉ bằng 50% so với Hà nội.

Học Điện tử viễn thông lương cao không?

Tùy vào trình độ chuyên môn, quy mô doanh nghiệp , năng lực và tính chất của công việc mà mức lương của một kỹ sư điện tử viễn thông sẽ có sự thay đổi. Nhưng nhìn chung theo thống kê và khảo sát có thể thấy mức thu nhập này cực kỳ hấp dẫn.

Mức lương kỹ sư điện tử viễn thông được đánh giá là khá hấp dẫn trong thị trường lao động hiện nay. Với những người có tay nghề cao và đảm nhận những công việc phức tạp thì mức lương có thể lên đến 50 triệu đồng/tháng (tương đương với hơn 2.000$).

Cơ hội làm việc tại nước ngoài và nâng cao thu nhập:

Philippines là một trong những lựa chọn hàng đầu cho các kỹ sư có trình độ cao muốn nhận một mức lương hấp dẫn hơn. Một kỹ sư điện tử viễn thông có trình độ cao cả về chuyên môn và ngoại ngữ có thể nhận mức lương 140 triệu/tháng, tương đương 305.000 peso.

Tại Mỹ, một trong những nước có ngành công nghệ thông tin và điện tử viễn thông phát triển nhất trên thế giới, mức lương cho một kỹ sư trong ngành này khoảng hơn 103.000 USD/năm (tương đương với khoảng 2,4 tỷ đồng). Đây thực sự là cơ hội tốt cho những người tài năng và tham vọng.

Học Điện tử viễn thông làm ở đâu

Kết quả thống kê từ Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TP. HCM cho thấy, từ năm 2020 – 2025 ngành điện tử viễn thông  mỗi năm có nhu cầu tuyển dụng khoảng 16 nghìn kỹ sư ĐTVT và có xu hướng tăng lên trong thời gian tới.

Có rất nhiều lựa chọn dành cho sinh viên điện tử viễn thông sau khi ra trường, ví dụ như:

• Các Viện, Trung tâm nghiên cứu.
• Các tập đoàn, doanh nghiệp ĐTVT trong nước: VNPT, Viettel, MobiPhone, VNPT Technology, Hanoi Telecom, FPT, CMC, VTC…
• Các doanh nghiệp trong lĩnh vực an ninh, quốc phòng …
• Các tập đoàn, công ty đa quốc gia: Sony, LG, Nokia-Siemens, Motorola , Ericsson, Samsung, Intel, Toshiba, Panasonic…
• các Cục, Vụ thuộc các Bộ Ngành, Sở TT&TT các tỉnh, thành phố.
• Các học viện, trường đại học, cao đẳng.

Những yêu cầu cần có giúp bạn thành công trong ngành Điện tử Viễn thông

Thông minh và năng động

Điện tử Viễn thông là 1 ngành công nghệ mới, đòi hỏi bạn phải có tư chất thông minh, sự năng động và niềm đam mê tìm hiểu các công nghệ mới trên thế giới và áp dụng nó vào thực tế tại Việt Nam.

Kiên trì, nhẫn nại

Làm khoa học đòi hỏi đức tính kiên trì và nhẫn nại. Các công việc trong ngành Điện tử Viễn thông chịu ảnh hưởng rất nhiều của yếu tố khác quan bên ngoài. Vì vậy, nếu bạn không có tính kiên trì và nhẫn nại thì khi 1 hệ thống gặp khó khăn, bạn khó có thể giải quyết được sự cố xảy ra.

Có mục tiêu và đam mê

Đây là điều không thể thiếu cho sự thành công ở bất cứ ngành nghề hay lĩnh vực khoa học nào và không ngoại từ Điện tử Viễn thông. Bạn trước hết cần phải có niềm đam mê thật sự, quyết tâm theo đuổi trong công việc. Khi đó bạn mới có thể tự mình đề ra mục tiêu phấn đấu, định hướng rõ ràng, lên kế hoạch cụ thể cho công tác học tập và nghiên cứu của mình.

Nếu bạn không có đủ đam mê thì rất có thể bạn sẽ bị phân tán khỏi mục tiêu chính hoặc chán nản về con đường đang đi vì thật sự thế giới khoa học nói chung có quá nhiều điều thú vị mà bạn muốn khám phá.

Tiến Sĩ Trần Anh Thắng
Bộ môn Điện tử viễn thông – TNUT